پژوهشگران به مدت یک سال تحصیلی، رفتار دانش‌اموزان کلاس ششم در یک مدرسه راهنمایی دولتی در جنوب کالیفرنیا را زیرنظر گرفتند تا ببینند آنها چرا از رفتار همسالان خود تقلید می‌کنند؟
احتمالا فیلم «دختران بدجنس» محصول سال ۲۰۰۴ آمریکا را دیده باشید. فیلمی که در آن شخصیت «رجینا جورج» به عنوان سردسته بچه پولدارهای ملقب به «پلاستیک‌ها»، برای خود در مدرسه برو بیایی دارد. دوستان صمیمی‌اش از هر حرکت او پیروی می‌کنند و با هر حرفی که می‌زند موافق هستند، حتی اگر به قیمت تحقیرشدن خودشان تمام شود.
هر چند ممکن است بگویید در این فیلم، روابط اجتماعی در دبیرستان تا حدی اغراق‌آمیز توصیف شده است؛ اما محققان در فلوریدا دریافتند که بخشی از آنچه در فیلم دیده می‌شود و تلاشی که افراد حاضرند برای دوست شدن با دیگران و متعاقبا دوام رفاقتشان انجام دهند تا حدودی واقعیت دارد.
حفظ دوستی به قیمت تقلید از همسالان
محققان دانشگاه آتلانتیک در فلوریدا معتقدند نوجوانانی که دوستان کمتری در اطراف خود دارند، احتمالا بیشتر به دنبال تقلید رفتار همسالان خود هستند و با کردار آنها بیشتر همراهی نشان می‌دهند.
براساس این مقاله علمی، به نظر می‌رسد فرد سعی میکند تا بیشتر خودش را شبیه دوستانش کند؛ بطوریکه گویی شخصیت آنها را بر روی خود کپی کرده باشد، تا بدین‌ترتیب کمتر وارد مشاجره با آنها شده و در نتیجه دوستی‌اش با آنها دوام بیشتری یابد.
«دنباله‌روی» پروسه‌ای پویا است که در آن «یک نفر» تاثیر بسیار بیشتری بر «دیگری» دارد. از این روی، فرد تا رسیدن به بیشترین نقاط مشترک از دیگری تقلید میکند؛ تا بلکه به احتمال زیاد با هم کنار بیایند. البته این کار سبب خواهد شد که خودشان را در معرض فشار همسالان قرار دهند.
وقتی می‌گوییم در یک رابطه دوستی، یک فرد «غالب یا اینفلوئنسر» است و فرد دیگر «تحت تأثیر» رفتار اوست؛ این رفتار بیش از هر چیز به این بستگی دارد که «چه کسی تعداد دوستانش از دیگری کمتر» است. به این معنی که «کودکانی که بیشترین تعداد دوستان را در دور و اطراف خود داشتند، لزوما تأثیرگذارترین فرد در بین دوستانشان هم نبوده‌اند» و در طرف مقابل نیز، کودکانی که کمترین دوست را داشتند، نیز لزوما مستعدترین افراد برای پذیرش تاثیر و دنباله‌روی نبودند.
برت لاورسن، دکترای روانشناسی و استاد روانشناسی در دانشگاه آتلانتیک فلوریدا، در یک مقاله علمی دانشگاهی که به تازگی به چاپ رسیده است،می‌نویسد: «دو دانش‌آموز را در یک کلاس تصور کنید که تعداد دوستان یکسانی دارند. هر دو به یک اندازه مستعد تأثیرگذاری نیستند. شاید واضح‌ترین شاهد مثال هم این است که جوانان از افرادی تاثیرمی‌پذیرند که دوستان نسبتا بیشتری در مقایسه با آنها داشته باشند و نه از کسانی که دوستان نسبتا کمتری دارند.»
کودکان تقلیدکار احساس می‌کنند چیزهای بیشتری برای از دست دادن دارند
در مطالعه حاضر، محققان فرضیه خود را اینگونه مطرح کردند که در رابطه بین دو همکلاسی، اگر یکی در مقایسه با دیگری دوستان کمتری داشته باشد، همین امر باعث می‌شود تا وی بیشتر مستعد تقلید رفتار دیگران باشد. برای اثبات این فرضیه، پژوهشگران در طول یک سال تحصیلی، رفتار دانش‌آموزان کلاس ششم در یک مدرسه راهنمایی دولتی در جنوب کالیفرنیا را زیرنظر گرفتند.
در این مدت، معلمان کلاس رفتار اجتماعی دانش‌آموزان و نحوه عملکرد آنها در کلاس را به طور مرتب در اختیار پژوهشگران می‌گذاشتند. دانش‌آموزان نیز اضطراب‌های اجتماعی خود و بروز علائم جسمانی همچون معده درد ناشی از استرس و ناراحتی عاطفی را گزارش دادند. مشخص شد دانش آموزانی که دوستان کمتری نسبت به همکلاسان خود داشتند بیشتر در «معرض فشار همسالانشان» بودند. در هر کدام از این موارد نیز مشاهده شد که همین افراد نیز مستعد «بیشترین حد دنباله‌روی» از دوستان خود هستند.
این یافته‌ها نشان می‌دهد که «مجموع تعداد کل دوستان» یک نوجوان نسبت به دیگران ملاک نیست، بلکه آنچه مهم است این نکته است که آیا وی «نسبت به دیگران» از شمار دوستان کمتری برخوردار است یا خیر. این احتمالا به این دلیل است که کسی که دوستان کمتری دارد از این می‌ترسد که در صورت فروپاشی دوستی و بهم خوردن رفاقتشان، چیزهای بیشتری برای از دست دادن دارد. در نتیجه سعی می‌کنند برای حفظ و دوام رفاقتشان تلاش بیشتری کنند.
یکی از این محققان می‌افزاید «کودکانی که فکر می‌کنند با بهم خوردن رفاقت با سایرین چیزهای بیشتری از دست خواهند داد، می‌دانند که همنوایی به حفظ دوستی کمک میکند.» لاورسن در همین رابطه می‌گوید: این افراد «با تقویت شباهت‌هایی که به عنوان اساس علاقه‌مندی‌های مشترک عمل میکند و با کاهش منابع احتمالی تنش که ممکن است دوستی را به هم بزنند» سعی در استحکام این روابط دارند.
«همچنین این افراد می‌دانند که کسی که دوستان بیشتری دارد در یافتن شخص دیگری برای معاشرت مشکل چندانی نخواهد داشت و بنابراین انگیزه‌ای برای سازگاری با دیگران ندارد. یک نفر باید تسلیم شود و کسی که دوستان کمتری دارد تصور میکند که او است که باید پیروی کند.»
برخی از این دنباله‌وری‌ها ممکن است گران تمام شود، مانند انجام فعالیت‌هایی که ممکن است حس خوبی نسبت به آن نداشته باشید. با این حال نویسندگان این مقاله علمی معتقدند «پیروی و دنباله‌روی در واقع ممکن است یکی از بهترین راهبردها برای تقویت پیوندهای دوستی باشد.»
